Het Middelnederlandse fragment

Vraye historie ende al waer 
Maghic u tellen, hoorter naer! 
Het was op ene avontstonde 
Dat Karel slapen begonde 
T’Inghelem op den Rijn. 
Dlant was al gader sijn, 
Hi was keyser ende coninc mede. 
Hoort hier wonder ende waerhede 
Wat den coninc daer ghevel 
– Dat weten noch die menighe wel – 
T’Inghelem, al daer hi lach 
Ende waende opten andren dach 
Crone draghen ende houden hof 
Omme te meerne sinen lof. 
Daer die coninc lach ende sliep 
Een heilich inghel aen hem riep, 
So dat die coninc ontbrac 
Biden woerden die dingel sprac. 
Hi seide: ‘Staet op, edel man! 
Doet haestelike u cleder an, 
Wapent u ende vaert stelen 
– God die hiet mi u bevelen, 
Die in hemelrike es Here – 

Een heus en waar gebeurd verhaal 
kan ik u vertellen, luister maar! 
Op een zekere avond 
begaf Karel zich te rusten 
in Ingelheim aan de Rijn. 
Het gehele land was in zijn bezit, 
hij was er koning en ook keizer. 
Hoor nu, wonderbaarlijk maar waar, 
wat de koning daar is overkomen 
– menigeen weet het nog precies – 
in Ingelheim, waar hij lag te slapen en 
waar hij van plan was de volgende dag in zijn 
hoedanigheid van vorst een hofdag te houden 
om zijn roem te vergroten. 
Terwijl de koning lag te slapen, 
sprak er een heilige engel tot hem, 
zodat de koning wakkerschrok 
door de woorden die de engel sprak. 
Die zei: ‘Sta op, edele heer! 
Trek snel uw kleren aan, 
bewapen u en ga uit stelen, 
– God gaf mij opdracht u dit te bevelen, 
– de Heer van het hemelrijk – 

 

 

Woorden / zinsconstructies afkomstig uit het Middelnederlandse fragment, die niet in het huidige Nederlands voorkomen.

 

  • Die ic heb onterft al à.  Je hebt bijvoorbeeld iets geërfd van je opa/oma maar iemand beslist dat jij het niet meer krijgt maar iemand anders.
  • Beyde van lande ende van goede à. Dit betekent zowel (en).
  • Ridders serianten een ghetal à.  Dat is een jongen die voor een ridder of aanzienlijk krijgsman het schild droeg.
  • Beyde borch ende leen à.  Middeleeuwse versterkte woning, bv. van een vorst of heer, vaak op een strategisch belangrijk punt of moeilijk bereikbaar terrein.
  • Dat pelgrim ofte coepman heeft à. Iemand die van de handel zijn beroep maakt, bijvoorbeeld van de groothandel of de tussenhandel.

 

 

 

 

 

 

Voorbeelden van afwijkende spelling

  • Beyde = beide
  • Gheenen = geen
  • Abden = abten
  • Volghen = volgen
  • Nv = nu

 

Betekenis van onbekende woorden

  • Beiaghen = stelen
  • Papen = pastoors
  • Ondraghen = in leven houden
  • Pinen = arbeid
  • Mulen = muilezel

Nachtelijk bezoek van de engel aan koning Karel. Handschrift 'Karel ende Elegast.'                                                                          (Bibliothèque Interuniversitaire Sainte Geneviève)

Maak jouw eigen website met JouwWeb